Investeren in een gezonde voedingsbodem

De landbouwsector bevindt zich op een kruispunt. Enerzijds moet de productie op peil blijven om de groeiende wereldbevolking van een steeds warmere planeet te voeden, anderzijds moet voor het behoud van vruchtbare grond het roer drastisch om. Dit vraagt om een andere visie op landbouw die zowel ecologische als economische factoren in overweging neemt. Het succes van deze transitie hangt af van de gezamenlijke inspanningen van alle betrokken partijen. Van beleidsmakers tot banken en van boer tot consument. 

Publieke energie

Om op de lange termijn de productie op peil te houden, moet duurzaamheid in de landbouw verder gaan dan het verminderen van de CO2-uitstoot. Internationale akkoorden, zoals COP28, het Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework en Europese initiatieven zoals het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en de Farm to Fork-strategie, zijn belangrijke richtlijnen. Het gebruik van biomethaan, biogas en agrivoltaïsche systemen zijn voorbeelden van verduurzaming in de landbouw. Door subsidies kunnen boeren en coöperaties hun energieverbruik anders inrichten. Biomethaan en biogas, geproduceerd uit landbouwafval, zijn een duurzamer alternatief voor fossiele brandstoffen en verminderen de uitstoot van broeikasgassen en met agrivoltaïsche systemen wordt landbouwgrond ingezet voor de energievoorziening. Zo verminderen boeren hun afhankelijkheid van traditionele energiebronnen. Het zijn technologieën die bijdragen aan de energietransitie en ze bevorderen de veerkracht van landbouwbedrijven in een veranderend klimaat. Het financieren van deze innovaties is niet alleen een verantwoordelijkheid van het publieke domein ook bedrijven en investeerders moeten oog houden voor het voedsel van morgen.

Doelgericht bankieren

Door middel van groene financieringskaders worden bedrijven, onder andere uit de voedingsindustrie, gestimuleerd om duurzaam te investeren. Bijvoorbeeld met een sustainability-linked raamwerk waarbij een bedrijf haar bankfinanciering aan concrete duurzaamheidsdoelstellingen koppelt. Simpel gezegd betaalt een bedrijf meer voor de financiering als doelstellingen niet bereikt worden. FrieslandCampina haalde recentelijk bijvoorbeeld €300 miljoen op waarbij de rentemarge direct gelinkt werd aan het behalen van in duurzaamheidsdoelstellingen. De zuivelcoöperatie committeert zich aan reductie van Scope 1, 2 en 3 broeikasgasemissies, en het ontwikkelen van duurzamere verpakkingen en gezonde voeding. Een andere variant van duurzame financiering is het use-of-proceeds raamwerk. De financieringsrente wordt verlaagd omdat de lening voor een duurzame investering wordt gebruikt, zoals het kopen van elektrische voertuigen of het plaatsen van warmtepompen. Deze financiële raamwerken helpen bij het verminderen van de ecologische voetafdruk van bedrijven.

Boeren met beleid

Tegelijkertijd moeten we kritisch kijken naar de onmiddellijke gevolgen van onze consumptie op de natuur. De directe impact van voedselproductie is zichtbaar in de bodemgesteldheid en de kwaliteit van water. Beide zijn essentieel voor de toekomstige productiviteit van landbouwgrond. Methoden zoals regeneratieve landbouw dragen bij aan de vruchtbaarheid van de bodem en het verminderen van vervuiling, zoals verzuring en eutrofiëring. Dat is nodig, want in geen enkel Europees land worden zo veel dier- en plantensoorten bedreigd als in Nederland, stelt Naturalis. In haar Nationaal Dashboard Biodiversiteit zet Naturalis de doelen uiteen die de biodiversiteit moeten beschermen, zoals het terugdringen van bestrijdingsmiddelen, het verlagen van de stikstofdepositie en het verminderen van het nutriëntenoverschot uit meststoffen.

“Multinationals uit de voedingsindustrie zoals Danone en McCain startten al met succes in delen van hun keten met regeneratieve landbouw. Danone werkt samen met meer dan 60.000 boeren wereldwijd om de bodemgesteldheid te verbeteren. McCain heeft zich gecommitteerd om in 2030 volledig te zijn overgeschakeld op regeneratieve landbouw voor de aardappelproductie. Zo stimuleert McCain boeren om vaker van gewas te wisselen door technologische oplossingen die dit vereenvoudigen te financieren. De investeringen van Danone en McCain laten zien dat de transitie naar duurzame landbouw niet alleen een ecologische verantwoordelijkheid is, maar ook economische voordelen biedt. De toekomstbestendigheid van de landbouwsector vraagt om aanpassingen die de druk op milieu en klimaat verminderen.”

Rado Georgiev, Duurzaamheidsadviseur bij BNP Paribas Nederland