‘Ik vertrek’ voor een duurzame wereld

In aflevering 21 van ESG Even Samen Gevat spreken Marloes en Aldert met Marja Kooistra. Vol enthousiasme vertelt zij over haar duurzaamheidsinitiatieven en hoe zij en haar man de wereld willen veranderen.

Het verhaal van Marja Kooistra lijkt op een aflevering van Ik vertrek. Net als in de tv-serie vertrekken Marja en haar man Hans naar zonnige oorden, in hun geval niet om een bed & breakfast of een camping te starten, maar om vanuit lokale initiatieven handen en voeten te geven aan duurzaamheid. En net als in Ik vertrek gaat dat niet zonder slag of stoot. Wat waren de beweegredenen van Marja om haar baan in de financiële wereld op te zeggen en voor zichzelf te beginnen? Wat is er de afgelopen jaren in haar leven veranderd?

Hoe is het begonnen?

Marja was tot zo’n drie jaar geleden directeur bedrijfsvoering van Fondsenbeheer Nederland, een organisatie die het management van fondsen voor maatschappelijk vastgoed in Nederland voert. Bij haar veranderde er iets toen ze meedeed aan een coachingsopleiding en de covidpandemie begon. Een van haar twee dochters zat op dat moment in Australië. De andere dochter studeerde chemical engineering aan de Technische Universiteit Delft en juist doordat het gezin aan huis gekluisterd was, werd er aan de keukentafel veel over duurzaamheid en de zin van het leven gesproken. “We hadden twee hartstikke fijne inkomens”, zegt Marja, “twee gezonde kinderen en een mooi leven.” Maar ze vroegen zich af: “Is er toch nog iets meer?” Het antwoord was duidelijk: “Eén van onze doelen is dat we de wereld een beetje mooier willen achterlaten voor onze kinderen.”

Hoe dan?

Dat was vrij snel duidelijk: iets op de Caribische eilanden, want Bonaire was al 25 jaar een vaste vakantiebestemming. Toen Marja in Trouw las dat  ongeveer een derde van Bonaire was opgekocht om er een groot resort te bouwen, gingen bij Marja en Hans de alarmbellen af: ”Dat  wakkerde het vuur aan om meer te gaan doen met sustainability en self-sufficiency op Bonaire.” In juni 2021 vertrokken ze naar het eiland om te netwerken en een haalbaarheidsstudie te doen. “We hoopten met één project in de pijplijn terug te komen en toen kwamen we er met vier terug.” In het najaar gingen ze weer naar Bonaire en toen zaten er al veertien projecten in de pijplijn. In januari 2022 verkochten ze hun huis in Nederland en vertrokken ze naar Bonaire. Er was ook al snel een naam voor de nieuw op te zetten organisatie: ‘Together for the better good’.

Om wat voor projecten gaat het?

Marja en Hans wilden zich gaan inzetten voor duurzaamheid en de lokale bevolking van Bonaire. Heel specifiek: duurzame landbouw (aquaponics), hernieuwbare energie en een oplossing voor het probeem van zeegras (sargassum). Door klimaatverandering spoelt steeds meer zeegras aan op de stranden van Bonaire. Dat gaat daar liggen rotten en stinken en is “extreem giftig”. Hans hielp bij het opruimen en raakte vervolgens ook betrokken bij de problematiek rondom de mangrovebossen op het eiland. Die worden bedreigd door het zeegras, maar ook door aangespoeld plastic en door toerisme. Zo ontstond het idee om iets te gaan doen met blue carbon credits: certificaten die bedrijven kunnen kopen om hun CO2-uitstoot te compenseren. Mangrovebossen zijn niet alleen cruciaal voor mens en natuur op Bonaire, maar ze nemen ook héél veel CO2 op. “Volgens mij slaan ze iets van 10 procent van de totale CO2 op die wordt opgenomen door de zee”, zegt Marja.

Wat doet ‘Together for the better good’?

Marja en Hans praten heel veel met de lokale bevolking en lokale overheden op Bonaire. De mensen willen kunnen blijven vissen en lokale overheden hebben belang bij een gezonde economie op het eiland. Dat past precies in de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de VN. “En op het moment dat zo’n project vaststaat, kunnen er carbon credits op worden gegeven.” De doelstelling was om het blue carbon ecosysteem van de mangrovebossen te behouden, zegt Marja. En dat kan met de blue carbon credits. Maar ja, dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Er moet wetenschappelijk onderzoek worden gedaan. Heel veel onderzoek. Bovendien hangt om de carbon credits een waas van greenwashingfraude. Daarom ontwikkelden Marja en Hans, die ook uit de financiële sector komt, een governance framework: “een management, monitoring en control framework waarin alle processen en procedures die er plaatsvinden, worden gecontroleerd, gemonitord en gerapporteerd aan degenen die daar baat bij hebben. En dat zijn de investeerders die de credits kopen.”

Wat nu?

Na twee jaar keihard (net)werken is het blue carbon governance framewerk klaar, maar veel projecten zijn op een dood spoor beland en voor andere projecten heb je het nodige geduld nodig: “Je bent twee tot drie jaar bezig om een project wetenschappelijk verantwoord op te zetten”, dat wil zeggen om greenwashingfraude te voorkomen. En er moet financiering worden gezocht. De verwachting is dat over een halfjaar het eerste project echt van start gaat. Maar dat betekent niet dat Marja op haar handen gaat zitten. Ze heeft nog een andere tak van sport: IDG’s.

Wat zijn IDG’s?

IDG staat voor ‘Inner Development Goals’. De uitvoering van de SDG’s loopt achter en volgens Marja komt dat doordat “mensen het niet van binnen voelen. Mensen zien het niet. Ze leven op hun vierkante meter.” IDG’s gaan over ‘leadership development’: “mensen vanuit hun innerlijke drive bewustmaken van wat er gaande is in de wereld om daar vervolgens ook iets mee te doen.” De IDG’s zijn ontwikkeld aan de universiteit van Stockholm, maar ook MIT in Boston en Harvard University doen eraan mee. Dat IDG’s groot zijn, en groter worden, blijkt uit het feit dat ze zijn omarmd door Google, Ikea en de Europese Unie. IDG’s gaan over de implementatie van duurzaamheid en daar wil Marja zich met haar coachingsachtergrond voor inzetten.

Hoe maak je mensen bewuster?

Die implementatie van duurzaamheid wil ze trouwens niet vanuit Bonaire gaan vormgeven. Het Caribische eiland blijkt veel heter te zijn dan Marja had verwacht en prettig vindt: “Mijn hersenen werden gewoon pap.” Daarom vertrekt ze naar Portugal om van daaruit nieuwe projecten op te zetten. Geen SDG- maar IDG-projecten, bijvoorbeeld in de vorm van ‘sensing journeys’. Dat zijn leadership developmentprogramma’s waarmee ceo’s en andere topmanagers zien en ervaren wat klimaatverandering met onze wereld doet. Door onder andere naar persoonlijke verhalen van lokale mensen te luisteren, voelen ze “wat is er veranderd ten opzichte van vijf of tien jaar geleden.”

Uiteindelijk is voor Marja alles met elkaar verbonden. Dat geldt niet alleen voor het blue carbon governance framework en de IDG’s, maar ook voor de lokale omstandigheden op Bonaire en de bestrijding van de wereldwijde klimaatverandering. Alles hangt met elkaar samen.